Հեռավար ուսուցում 18.03-01.04.2024թթ

Հանրահաշիվ

Տեսություն՝

1. Արմատով արտահայտությունների ձևափոխումը
2. Իռացիոնալ հավասարումներ և անհավասարումներ
3. 
   Քառակուսային եռանդամ
4. Քառակուսային եռանդամի մեծագույն և փոքրագույն արժեքները

Արմատով արտահայտությունների ձևափոխումը

1.	Արտադրիչի դուրս բերումը արմատի տակիցԲարդություն հեշտ	1
2.	Թվերը դասավորել աճման կարգովԲարդություն հեշտ	1
3.	Արտահայտության պարզեցումԲարդություն հեշտ	1
4.	Արտահայտության պարզեցում, տարբերության քառակուսու բանաձևըԲարդություն միջին	3
5.	Արտահայտության պարզեցում, գումարի քառակուսու բանաձևըԲարդություն միջին	4
6.	Արտահայտության պարզեցում, գումարի քառակուսու բանաձևը, արմատ և թիվԲարդություն միջին	4
7.	Արմատներով արտահայտության պարզեցումԲարդություն միջին	3
8.	Արմատ պարունակող արտահայտություն, քառակուսիների տարբերության բանաձևըԲարդություն միջին	3
9.	Թվի մոտավոր հաշվարկԲարդություն միջին	3
10.	Արտահայտության պարզեցումԲարդություն միջին	2
11.	Արտահայտության ձևափոխությունԲարդություն բարդ	3
12.	Արտահայտության արժեքըԲարդություն բարդ	3
13.	Պարզեցում և հաշվարկԲարդություն բարդ	3
14.	Պարզեցնել մինչև ամբողջ թիվԲարդություն բարդ	3
15.	Արտահայտության պարզեցում, արմատներ համարիչում և հայտարարումԲարդություն բարդ	3
16.	Պարզեցում և մոտավոր հաշվարկԲարդություն բարդ	3
17.	Արմատներով արտահայտության ձևափոխությունԲարդություն բարդ	3
18.	Գումարի քառակուսու բանաձևի կիրառումԲարդություն բարդ

1. √16⋅5=4√5
2. √121; √301; √1; √36 √1; √36; √121; √301
3. 8√a+10√a−10√a=8√a
4. (√2-√3)²=2-2√6 +3=5-2√6
5. (√5−5√2)²=5-10√10 +50=55-10√10
6. (√11−4)²=11-8√11+16=27-8√11
7. √14⋅(8−3√14)=8√14 -42
8. (9+5√6)⋅(9−5√6)=81-150=69
9. √48+√12+√75=4√3 +2√3 +5√3 =11√3=19,053
10. √(𝑥−59)²=x-59 եթե 𝑥−59>0
11. √a / x-19√x : 7√a / 19√x-x =√a / x-19√x • x-19√x / 7√a =√a / —(19√x -x) • x-19√x / 7√a= -1/7
12. 𝑥²+3𝑥√5+7 արտահայտության արժեքը, եթե 𝑥=√5+1. (√5+1)²+3(√5+1)√5+7=6+2√5+15+3√5+7=28+5√5
13.  −9+√203−√(√203−6)²=-9+√203 — √203+6=-3

15. 24√x-6√y/13√x + 8√x-9√y/13√x — √x+√y/13√x = 31√x-16√y / 13√x

16. √5−√13+√48 =√3-1=0,7

17.  √(3−√15)²+√(6−√15)²=√15-3+6-√15

18. 18√x²-4x+4 / x-2 =18(x-2) / (x-2)=18

Իռացիոնալ հավասարումներ և անհավասարումներ

1.	Իռացիոնալ հավասարում, աջից բացասական թիվ էԲարդություն հեշտ	1
2.	Իռացիոնալ հավասարում (գծային արմատատակ արտահայտություն)Բարդություն հեշտ	2
3.	Համարժեք հավասարումներԲարդություն հեշտ	1
4.	Ուղղանկյուն եռանկյան ներքնաձիգըԲարդություն միջին	2
5.	Լուծել հավասարումըԲարդություն միջին	1
6.	Պարզագույն իռացիոնալ անհավասարումԲարդություն միջին	1
7.	Իռացիոնալ անհավասարում, աջից բացասական թիվ էԲարդություն միջին	1
8.	Իռացիոնալ հավասարումԲարդություն բարդ	3
9.	Քառակուսի արմատի սահմանումըԲարդություն բարդ	3
10.	Արմատների համեմատում քառակուսի բարձրացնելու միջոցովԲարդություն բարդ	6
11.	Արտահայտության ԹԱԲ-ըԲարդություն բարդ	4
12.	Իռացիոնալ արտահայտության ԹԱԲ-ըԲարդություն բարդ	4
13.	Իռացիոնալ անհավասարում, աջ մասը դրական էԲարդություն բարդ	1
14.	Իռացիոնալ անհավասարման ամբողջ լուծումներըԲարդություն բարդ	3

1. √x-1=5 x-1=25 x=26
2. √x-3=3 x-3=9 x=12
3. 𝑥+4=−9𝑥+13 և 2𝑥+8=−18𝑥+26 x=-2/5 x=4/5 Համարժեք չեն

5. √x²-2=10 x²-2=100 x=+√98

6. √x< -6 ∅

7. √7-x> -7 (−∞;7]

8. √9𝑥−5=√4𝑥+4

9x-5=4x+4

5x=9

x=9/5

9. √𝑥−9=10

x-9=100

x=109

10. √5+√12>√32

11. √13-4r/8. r>3,25

12. √-3(m-1/12) m>1/12

13. √𝑥 +1≤5

√x ≤4

x≤16 x>0

x⊂ [0,16]

14. √x ≥−9

√x ≥ -9 x≥0

x⊂ℝ x≥0

x⊂[0;+∞)

Քառակուսային եռանդամ

1.	Քառակուսային եռանդամի տեսքըԲարդություն հեշտ	1
2.	Քառակուսային եռանդամի տարբերիչըԲարդություն հեշտ	1
3.	Քառակուսային եռանդամի գործակիցներըԲարդություն հեշտ	2
4.	Եռանդամի տարբերիչըԲարդություն հեշտ	1
5.	Եռանդամի արտադրիչների վերլուծման հնարավորությունըԲարդություն հեշտ	1
6.	Եռանդամի վերլուծումը արտադրիչներիԲարդություն հեշտ	1
7.	Եռանդամի տարբերիչի հաշվարկըԲարդություն հեշտ	1
8.	Աղյուսակի լրացումԲարդություն հեշտ	4
9.	Քառակուսային եռանդամի արտադրիչների վերլուծման պայմանըԲարդություն միջին	1
10.	Եռանդամի գործակիցըԲարդություն միջին	1
11.	Թերի քառակուսային հավասարում, c=0Բարդություն միջին	2
12.	Թերի քառակուսային հավասարում, b=0Բարդություն միջին	2
13.	Տարբերիչի նշանըԲարդություն միջին	1
14.	Քառակուսային ֆունկցիայի արժեքըԲարդություն միջին	1

1. 14x²-3x-1
2. x²+4x−1 D=16-4•(-1)=20
3. -3x²+x-5 Ավագ անդամի գործակիցը՝ -3 Ազատ անդամը՝ -5
4. 𝑥²−4𝑥−2 D=16-4•(-2)=24
5. Հետևյալ քառակուսային եռանդամը՝ 𝑥²+6𝑥+5 վերլուծվում է արտադրիչների:
6. Հնարավոր է արդյո՞ք արտադրիչների վերլուծել այս 5𝑥²+𝑥+2 քառակուսային եռանդամը: Ոչ հնարավոր չէ:
7. 4𝑥²+3𝑥+7 D=9-4•7=-19
8. 5x²+8x+6 a=5 b=8 c=6 D=-56
9. b²+4ac>0
10. x²+kx+138=0 x₁=23 529+23k+138=0 23k=667 k=29
11. x²+7x=0 D=7-4•1•0=7 x₁=-2,1 x₂=-4,8
12. -x²+16=0 D=16 x₁=-6 x₂=-10
13. -(x+11)(x+22)= -x²-33x-242 D>0
14. y=g(x) g(x)=x²+x+1 g(10)=100+10+1=111

Քառակուսային եռանդամի մեծագույն և փոքրագույն արժեքները

1.	Եռանդամի ամենամեծ և ամենափոքր արժեքներըԲարդություն հեշտ	1
2.	Եռանդամի ամենամեծ արժեքըԲարդություն հեշտ	1
3.	x-ի արժեքըԲարդություն միջին	1
4.	Ճիշտ և սխալ պնդումներԲարդություն միջին	1
5.	Թերի եռանդամի մեծագույն և փոքրագույն արժեքների գոյությունըԲարդություն միջին	3
6.	Եռանդամի մեծագույն և փոքրագույն արժեքներըԲարդություն միջին	3
7.	Եռանդամի մեծագույն և փոքրագույն արժեքների հաշվումըԲարդություն միջին	3
8.	Եռանդամի մեծագույն և փոքրագույն արժեքների գոյությունըԲարդություն միջին	3
9.	Եռանկյան ամենամեծ մակերեսըԲարդություն բարդ	3
10.	Մեծագույն արժեքըԲարդություն բարդ	3

1. -x²+14x-2 եռանդամի ո՞ր արժեքը գոյություն ունի: Պատ.՝ ամենամեծը
2. Ճիշտ է արդյո՞ք հետևյալ պնդումը: −4𝑥2−6𝑥+14 եռանդամն ունի ամենամեծ արժեքը: ճիշտ է։
3. 𝑥 փոփոխականի ո՞ր արժեքի դեպքում է −𝑥²+11𝑥−14 եռանդամն ընդունում իր ամենամեծ արժեքը: x=-b/2a=-11/-2=—(-11/2)=11/2
4. (√2-√3)²=2-2√6+3=5-2√6
5. (√5-5√2)²=5-10√10+50=55-10√10
6. (√11−4)²=11-8√11+16=27-8√11
7. Տրված է 𝑥2−2𝑥+7 եռանդամը: Եռանդամի ո՞ր արժեքը գոյություն ունի: Ամենափոքր
8. Գտիր x²−4𝑥+10 եռանդամի ամենամեծ և ամենափոքր արժեքները: Ամենափոքր=-D/4a=24/4=6

Երկրաչափություն

Տեսություն՝

1. Բազմանիստների մակերևույթների մակերեսները

1.	Ուղղանկյունանիստի հիմքի և կողմնային մակերևույթի մակերեսներըԲարդություն հեշտ	2
2.	Ուղղանկյունանիստի բարձրությունըԲարդություն հեշտ	2
3.	Ուղղանկյունանիստի կողմնային մակերևույթըԲարդություն հեշտ	2
4.	Ուղիղ պրիզմայի և կանոնավոր բուրգի մակերևույթների մակերեսների բանաձևերըԲարդություն հեշտ	1
5.	Տեսական պնդումներ ուղղանկյունանիստի մակերեսի վերաբերյալԲարդություն հեշտ	1
6.	Հաշվարկներ խորանարդի մեջԲարդություն միջին	3
7.	Խորանարդի կողմնային և լրիվ մակերևույթների մակերեսներըԲարդություն միջին	3
8.	Բուրգի նիստերի քանակըԲարդություն միջին	3
9.	Կանոնավոր պրիզմայի կողմնային մակերևույթի մակերեսըԲարդություն միջին	3
10.	Կանոնավոր բուրգի կողմնային նիստըԲարդություն միջին	3
11.	Կանոնավոր պրիզմաԲարդություն միջին

1. Հիմքերի մակերես = 11•11=121 Կողմնային մակերևույթի մակերես = 44•8=352
2. 324=18•h h=18
4. Նայիր այս բանաձևին՝ 𝑆լրիվ=𝑆հիմք+𝑆կողմն: Ի՞նչ մեծություն են հաշվում այս բանաձևով: Ցանկացած բուրգի լրիվ մակերևույթի մակերեսը։
5. Ուղղանկյունանիստն ունի մեծ ու փոքր մակերեսներով երկու հիմքեր։
6. S=48+24=72
7. Հայտնի է, որ խորանարդի կողը՝ 5 մ է: 1. Գտիր խորանարդի հիմքի մակերեսը=25մ²: 2. Գտիր խորանարդի կողմնային մակերևույթի մակերեսը: 3. Գտիր խորանարդի լրիվ մակերևույթի մակերես։
8. Գտիր 𝑛-անկյուն բուրգի նիստերի քանակը: n+1
9. Sկ=306•13=3978սմ²
10. 𝑆կողմն=Pհիմք⋅h/2 h=6սմ
11. են 𝑆կողմն=Pհիմք⋅𝐻 H=3,3

Մարտի 25-30

• Գազափոխանակությունը թոքերում և հյուսվածքներում․
• Դասագիրք-էջ՝ 130-133

Լրացուցիչ աշխատանք․

1.Ինչպե՞ս կարելի է բարձրացնել օրգանիզﬕ դիմադրողականությունը շնչառական հիվանդությունների նկատմամբ:
Ներշնչման պահին օդի հետ կարող են շնչուղիներ անցնել հիվանդաբեր բակտերիաներ, փոշի, որոնց մի մասը կպչում է վերին շնչառական ուղիների լորձաթաղանթի թարթիչավոր էպիթելին եւ վնասազերծվում լորձունքի կողմից: Սակայն որոշ մանրէներ կարող են անցնել թոքեր և առաջացնել թոքաբորբ և այլն: Կանխելու համար անհրաժեշտ է բնակարանը մաքրել խոնավ շորով, պետք է պահպանել անձնական հիգիենա, ինչպես նաև կոփել օրգանիզմը: Մարդու առողջության համար անհրաժեշտ է թարմ օդ, բնակարանը պետք է հաճախ օդափոխել:

2.Որո՞նք են շնչառության հիգիենայի հիﬓական կանոնները:
Ներշնչման պահին օդի հետ կարող են շնչուղիներ անցնել հիվանդաբեր բակտերիաներ, փոշի, որոնց մի մասը կպչում է վերին շնչառական ուղիների լորձաթաղանթի թարթիչավոր էպիթելին եւ վնասազերծվում լորձունքի կողմից: Սակայն որոշ մանրէներ կարող են անցնել թոքեր եւ առաջացնել թոքաբորբ և այլն: Կանխելու համար անհրաժեշտ է բնակարանը մաքրել խոնավ շորով, պետք է պահպանել անձնական հիգիենա:

3.Ինչպե՞ս են հեռացվում քթի խոռոչ կամ շնչափող ընկած առարկաները:

Ուտելու, խոսելու, հատկապես ծիծաղելու պահին, նաև երեխաների որոշ վտանգավոր խաղերի դեպքերում հնարավոր է շնչուղիների մեջ օտար մարմիններիոսկոր, լոբի, ոլոռ, քար եւ այլ մանր իրերի հայտնվելը: Քթի մեջ այդպիսի առարկաներ ընկնելու դեպքում անհրաժեշտ է փակել երկրորդ քթանցքը և փորձել փչելով արտաշնչմամբ հեռացնել օտար իրը: Արգելվում են որևէ գործիքով հեռացնելու փորձերը, քանի որ ոչ հմուտ միջամտության դեպքում օտար մարմինը կթափանցի շնչուղիների ավելի խորը մասեր: Շնչափող ընկած օտար մարմինը նախ փորձում են հեռացնել արհեստական հազի միջոցով: Անհաջող փորձերից հետո կարելի է տուժածին երկտակել ծնկի վրա փորով հենված դեպի ծունկը դիրքով, գլուխը ինչքան հնարավոր է դեպի ներքև, ապա մի քանի անգամ կտրուկ հարվածել մեջքին: Եթե այս ձևով նույնպես օտար մարմինը չի հեռացվում շնչափողից, անհապաղ անհրաժեշտ է դիմել բժշկի:

Թարգմանում ենք…

Նախագծի մասնակիցներ՝ 6-8-րդ դասարանների սովորողներ

Նախագծի տևողությունը` մարտի 27-31

Նախագծի նպատակը՝ խթանել հղկված, մշակված, գեղեցիկ, սահուն, արտահայտչամիջոցներով հարուստ խոսքի զարգացմանը։

Կայքեր, որոնցից կարող եք ընտրել նյութեր և թարգմանել՝

1. Ռուսերենից հայերեն՝ ժամանակակից առակներ
2. Անգլերենից հայերեն՝ անգլերեն տեքստեր
3. Այլ. ձեր ընտրությամբ

Կարող եք նաև դուք պրպտել և գտնել հետաքրքիր, ճանաչողական նյութր և թարգմանել։ Պարտադիր է, որ թարգմանությանդ կցես բնագիրը(այն տեքստը, որը թարգմանել ես հայերեն)։

Արդյունքում՝ Հետաքրքիր ճանաչողական տեքստերի թարգմանում, փաթեթների ստեղծում, հրապարակում բլոգներում

The Tortoise & the Ducks

The Tortoise, you know, carries his house on his back. No matter how hard he tries, he cannot leave home. They say that Jupiter punished him so, because he was such a lazy stay-at-home that he would not go to Jupiter’s wedding, even when especially invited.

After many years, Tortoise began to wish he had gone to that wedding. When he saw how gaily the birds flew about and how the Hare and the Chipmunk and all the other animals ran nimbly by, always eager to see everything there was to be seen, the Tortoise felt very sad and discontented. He wanted to see the world too, and there he was with a house on his back and little short legs that could hardly drag him along.

One day he met a pair of Ducks and told them all his trouble.

“We can help you to see the world,” said the Ducks. “Take hold of this stick with your teeth and we will carry you far up in the air where you can see the whole countryside. But keep quiet or you will be sorry.”

The Tortoise was very glad indeed. He seized the stick firmly with his teeth, the two Ducks took hold of it one at each end, and away they sailed up toward the clouds.

Just then a Crow flew by. He was very much astonished at the strange sight and cried:

“This must surely be the King of Tortoises!”

“Why certainly—” began the Tortoise.

But as he opened his mouth to say these foolish words he lost his hold on the stick, and down he fell to the ground, where he was dashed to pieces on a rock.

Foolish curiosity and vanity often lead to misfortune.

Կրիան և բադերը

Գիտեք որ կրիայի տունը կրում է մեջքի վրա։ Ինչքան էլ փորձեր, չի կարող տանից դուրս գալ։ Ասում են, որ Յուպիտերը նրան այդպես է պատժել, քանի որ նա այնքան ծույլ էր տանը, որ չէր գնա Յուպիտերի հարսանիքին, նույնիսկ երբ հատուկ հրավիրված էր։

Շատ տարիներ անց Կրիան սկսեց ցանկանալ, որ ինքը գնար այդ հարսանիքին: Երբ նա տեսավ, թե ինչ ուրախությամբ թռչում էին թռչունները, և ինչպես էին Նապաստակը, Սյուռունկը և բոլոր մյուս կենդանիները արագ վազում կողքով՝ միշտ ցանկանալով տեսնել այն ամենը, ինչ կարելի էր տեսնել, Կրիան շատ տխուր և դժգոհ զգաց: Նա նույնպես ուզում էր աշխարհը տեսնել, և այնտեղ նա տուն էր մեջքին և փոքրիկ կարճ ոտքերով, որոնք հազիվ էին նրան քարշ տալիս:

Մի օր նա հանդիպեց մի զույգ բադերի և պատմեց նրանց իր բոլոր դժվարությունները:

«Մենք կարող ենք օգնել ձեզ տեսնել աշխարհը», — ասաց Բադերը: «Ատամներովդ բռնիր այս փայտից, և մենք քեզ հեռու կտեղափոխենք օդում, որտեղ կտեսնես ամբողջ գյուղը։ Բայց լռիր, թե չէ կփոշմանես»։

Կրիան իսկապես շատ ուրախ էր: Նա ատամներով ամուր բռնեց փայտը, երկու Բադերը ամեն ծայրից բռնեցին այն և հեռացան դեպի ամպերը։

Հենց այդ ժամանակ մի Ագռավ թռավ կողքով: Նա շատ ապշեց տարօրինակ տեսարանից և բացականչեց.

«Սա, անշուշտ, կրիաների թագավորը պետք է լինի»։

«Ինչո՞ւ, իհարկե»— սկսեց կրիան։

Բայց երբ նա բացեց իր բերանը այս հիմար խոսքերն ասելու համար, նա կորցրեց ձեռքը փայտից և ընկավ գետնին, որտեղ նա կտոր-կտոր արվեց ժայռի վրա:

Անմիտ հետաքրքրասիրությունն ու ունայնությունը հաճախ հանգեցնում են դժբախտության:

Дистанционное обучение

8 класс

Здание 1.Прочитать и кратко рассказать в блоге рассказ С. Довлатова “ Двести франков с процентами”

На окраине Парижа в самом конце грязноватой улицы Матюрен-Сен-Жак есть унылый пятиэтажный дом. Под чердаком его снимал мансарду высокий кудрявый юноша с азиатскими глазами. Утром он с потертым бюваром торопился в канцелярию герцога Орлеанского, где служил младшим делопроизводителем. Питался он скверно, луком и разбавленным вином. Юноша ненавидел лук и был равнодушен к вину.

Напротив его дома был маленький трактир. Над дверью висела сосновая шишка из меди размером с хорошую тыкву. Заведение так и называлось — «Сосновая шишка». Иногда после работы юноша заходил сюда и долго вдыхал аромат жареной картошки. Потом небрежно говорил хозяину:

— Заверните-ка…

— Но вы и так должны мне сорок франков! — негодовал папаша Жирардо.

— Вот погодите немного, — заверял его юноша, — скоро я разбогатею и щедро вам отплачу.

И вот, в один прекрасный день высокий кудрявый юноша с азиатскими глазами исчез. Его комнатушку под чердаком занял другой молодой человек в таких же лоснящихся холщовых панталонах.

Шли годы. Трактир «Сосновая шишка» приходил в упадок. В бедном студенческом квартале трактирщику с добрым сердцем разбогатеть нелегко. Наконец папаша Жирардо заколотил ставни. Теперь он промышлял с маленьким лотком в аристократическом квартале Сен-Жермен.

Как-то раз возле него остановился фиакр, запряженный парой гнедых лошадей. Сначала высунулась нога в козловом башмаке с серебряной пряжкой. Затем появился весь господин целиком. Вишневого цвета фрак, белоснежное жабо, и над всем этим — курчавые седеющие волосы и молодые азиатские глаза. Святая Мария! Папаша Жирардо узнал бедного юношу из мансарды. И тот узнал своего кредитора, обнял его и прижал к широкой груди, стараясь не помять жабо.

— Я, кажется, что-то задолжал тебе? — спросил нарядный господин.

— Ровно двести франков, — ответил торговец, — деньги сейчас были бы очень кстати!

— Денег у меня при себе нет, — заявил господин, — нашему брату не очень-то много платят. Но я щедро расплачусь с тобой, дружище. Я расплачусь с тобой… бессмертием!

Прошло три месяца. Папаша Жирардо возвращался домой. Сегодня ему не удалось продать ни единой картофелины.

Десятки шикарных экипажей запрудили улицу Матюрен-Сен-Жак. Возле заколоченных ставен его кабачка толпился народ. Нарядные господа в блестящих цилиндрах колотили в запертые двери лакированными штиблетами, восклицая:

— Открывай скорее, наш добрый Жирардо! Мы проголодались!

— В чем дело? — произнес торговец. — Чему я обязан?!

— А ты не знаешь, старик? Да ведь это «Сосновая шишка»! Самый модный кабачок Франции!

— Вы смеетесь надо мной! — взмолился бедняга Жирардо.
Щеголь достал из кармана томик в яркой обложке.

— Читать умеешь?

Папаша Жирардо кивнул.
Щеголь раскрыл книжку.

— «Жизнь теперь представляется в розовом свете!..» — воскликнул герцог. Затем он и его друзья направились в кабачок «Сосновая шишка» на улице Матюрен-Сен-Жак, где достопочтенный мэтр Жирардо чудесно накормил их…”

— Назовите мне имя сочинителя! — вскричал потрясенный торговец.

— Александр Дюма!

Задание 2.Работа с текстом  Паустовского “Золотая роза” ( учебник сл. 129)

Вопросы:
Как вы думаете, почему Сюзанна оказалась на мосту?
Потому что она поссорился с актёром и хотел помирится.

Почему в дни, когда Сюзанна жила в его лачуге, солнце казалось
Шамету необыкновенным?
Потому что Шамет любил Сюзанну и для него все здания, даже самые старые, все сады и даже логово Шамета сверкали в лучах этого солцца, как драгоценности.

3. Был ли рад Шамет примирению Сюзанны с её возлюблённым?
Ответ аргументируйте выдержками из текста.
Думаю нет, он не был рад примирению Сюзанны с её возлюблённым.

4. О чём мечтала Сюзанна? Ваше отношение к ней.
Она мечтала о золотой розе которой рассказал Шамет.

5. Что вы думаете о дальнейшей судьбе Сюзанны?(«Я ничего ещё не
знаю…»). Придумайте свой рассказ о возможной судьбе Сюзанны.
Думаю что Сюзанна будет всегда помнить Шамета. Может быть когда-то литератор купивший золотую розу вскоре продаст и это купит Сюзанна.

6. Как Шамет решил осуществить мечту девушки?

Шамет решил собрать из ювелирной пыли золото, чтобы сделать из него маленькую золотую розу для счастья Сюзанны. Шамет никому не рассказывал о своей затее. Он боялся, что его могут посадить в тюрьму и отобрать у него золото. Ведь оно всë-таки чужое. Он просеивал эту ювелирную пыль по ночам. Прошло много времени, пока золотого порошка накопилось столько, что из него можно было сделать золотую розу.

7. Почему мусорщик боялся встречи с Сузи?
Шамет думал что он уродливый и кто может любить его. И так он остался в своём страхе и умер.

8. Как вы думаете, отчего умер Шамет?

Потому что его нужны были лекарства а ювелир который следил за Шаметом думал что ему не нужны лекарства.

Задание 3. Слова из скобок напишите в нужном падеже. Где необходимо, используйте предлоги.

Оксана родилась небольшом зелёном городе Полтава. Когда ему было 6 лет, она пошла в среднюю школу. Оксане с детства нравилось играть в баскетбол и слушать современную музыку. Поэтому она училась не только в средней школе. Оксана в среды и субботы ходила в спортивную школу, а в воскресенья занималась в музыкальной школе. Девочка научилась хорошо играть на пианино и на гитаре. Больше всего ему нравилось исполнять украинские песни, с гитарой. Оксана закончила школу в июне, в прошлом году. В старших классах Оксана увлекалась химией и физикой. Папа посоветовал своей дочери стать химиком. Поэтому после школы, девочка решила поехать в город Харьков, чтобы поступить в Харьковский государственный университет, в химический факультет. Оксана успешно сдала все экзамены и стала студенткой университета. Сейчас девушка живёт в этом городе. Оксана имеет много новых друзей. Оксане очень нравится город Харьков, университет и её группа. В свободное время она любит гулять в парке, ходить в театры и в клубы. Каждую субботу она ходит в бассейн. Оксана знает, что родители беспокоятся о своей дочери. Поэтому она часто звонит в дом к родителям.

Задание 4. Расскажите  какой-нибудь женщине, которая оставила значительный след в мире

Первая женщина-преподаватель

Научная карьера девушки — Гипатии Александрийской, жившей в IV–V веках в Александрии, сложилась во многом благодаря ее отцу. Теон Александрийский был видным ученым, руководителем собственной школы и смог обеспечить дочери хорошее образование, а затем устроить ее преподавательницей философии, математики и астрономии. После смерти отца с 405 года она стала руководить его школой в Александрии и заслужила всеобщее уважение. Гипатия писала научные труды и изобрела несколько полезных устройств: дистиллятор, астролябию и ареометр.

«Она приобрела такую ученость, что превзошла современных себе философов; была преемницей платонической школы, происходившей от Платона, и желающим преподавала все философские науки. Поэтому хотевшие изучить философию стекались к ней со всех сторон. По своему образованию, имея достойную уважения самоуверенность, она со скромностью представала даже пред лицом правителей; да и в том не поставляла никакого стыда, что являлась среди мужчин, ибо за необыкновенную ее скромность все уважали ее и дивились ей», — писал о Гипатии историк Сократ Схоластик

Дружба с «правителями» сыграла в биографии Гипатии плохую роль: она стала жертвой расправ епископа Кирилла с оппозицией. В 415 году толпа религиозных фанатиков сорвала с нее одежду и разодрала тело до костей черепками от керамической посуды. Останки таскали по улицам, как это обычно делали с самыми гнусными александрийскими преступниками.

Задание5. Напишите небольшое сочинение «Один день в марте»

Марте начался с тихого пробуждения природы. Ускользающая легкость утренней зари окутывала город призрачной дымкой. Улицы еще пусты, будто весь мир еще сладко спит. Погода, эмоциональный собеседник каждого человека, меняла свое настроение со скоростью мысли. С теплыми лучами солнца наступало безмятежное ощущение весны, когда душа легка и свободна. Однако, прелюдия к приходу весны была прервана небольшим дождем, который через несколько минут превратился в ужасную грозу. Густые серые облака накрыли небо, а моросивший дождь создавал иллюзию, будто время остановилось. В такие моменты, кажется, что осень вернулась со своей тоской, чтобы напомнить о прошлых днях. Но даже ненастная погода не могла помешать людям продолжать дела. Шум города возрастал, толпы пешеходов ускоряли свой шаг, чтобы попасть на свои места и начать новую рабочую неделю. Важные встречи, презентации, сделки – все это происходило в суете улиц, которые были заняты движением машин и шумом городской жизни. В трепетной прелюдии к вечеру золотистые лучи солнца проникли сквозь разреженные облака. Они создавали игру света и тени, посвященную миру природы и городской застройке. Освещенные витрины магазинов сверкали яркими красками, словно предлагая свои сокровища и радости. Вечер был мягким и спокойным. За окном наступала тишина, разбавленная пение птиц и далеким голосом проходящего по улице музыканта. Каждый день в марте – это приключение, которое несет в себе чудо и возможность прожить его на полную катушку.

Մարտի 18-24

Դասագիրքը՝ տես այստեղ:

Սիրելի՛ սովորողներ, այս շաբաթ ամփոփելու ենք մարտ ամիսը, խնդրում եմ կրկնել անցած նյութերը․

• Սրտամկանի ինֆարկտ, առողջ սիրտ

Սրտամկանի ինֆարկտն իրենից ներկայացնում է սրտամկանում մեկ կամ մի քանի մեռուկացման օջախների առաջացումով և սրտի գործունեության խանգարմամբ պայմանավորված սուր հիվանդություն: Առավել հաճախ հիվանդանում են տղամարդիկ՝ 40-60 տարեկանում։ Որպես կանոն՝ սրտամկանի ինֆարկտի հիմնական պատճառն աթերոսկլերոզի հետևանքով սրտի պսակային զարկերակների ախտահարումն է, որը հանգեցնում է դրանց լուսանցքների նեղացմանը։

• Ինսուլտ՝գլխուղեղի կաթված

Ինֆարկտի ժամանակ մահանում է սրտային մկանի մի մասը, ինսուլտի ժամանակ մահանում է ուղեղի մի մասը: Տարբերում են արյունազեղային (հեմորագիկ) կաթված և սակավարյունային (իշեմիկ) կաթված: Առաջինը հիմնականում պատահում է առավոտյան, իսկ մյուսը` օրվա յուրաքանչյուր ժամի՝ հիմնականում լարվածության կամ սթրեսի պատճառով: Կաթված ստացած մարդու մոտ գտնվող բարեկամները պետք է շատ արագ կատարեն բոլոր անհրաժեշտ գործողությունները: Անդառնալի փոփոխություններն ինֆարկտի ժամանակ տեղի են 10 ժամ հետո, ինսուլտի դեպքում` 3-5 ժամ հետո: Այդ պատճառով պետք է չափազանց ուշադիր լինել սեփական անձի և հարազատների հանդեպ: Այտի, ձեռքի թմրածությունը կամ խոսքի մեջ դժվարությունները, որոնք որոշ ժամանակ չեն անցնում, պետք է լուրջ մտորումների առիթ տան և ստիպեն այցելել բժշկի:

Մեզանից յուրաքանչյուրը պետք է իմանա ինսուլտի 5 հիմնական ախտանիշները.

1. Դեմքի, ձեռքերի կամ ոտքերի անզգայացում
2. Խոսքի կամ ձայների ընկալումների, շարժումների կոորդինացիայի խանգարում
3. Տեսողության կտրուկ վատացում
4. Գլխապտույտ
5. Անհավանական ուժեղ գլխացավ

Ինսուլտի պատճառներն են՝
1. Սթրես

Նյարդային համակարգում ադրենալինի և սթրեսի հորմոնների անընդհատ առաջացումը բարձրացնում է զարկերակային ճնշումը: Դա փոխում է անոթների կառուցվածքը, բարձրացնում է արյան լյարդացումը և տրոմբ  է առաջացնում:

2. Ծխելը

Նիկոտինը նեղացնում է անոթները և կծկումներ է առաջացնում: Ծխախոտի մեջ առկա թունավոր նյութերը նպաստում են, որպեսզի խոլեստերինը նստի անոթների պատերին և տրոմբ առաջանա:

3. Ալկոհոլ

Սպիրտը բարձրացնում է զարկերակային ճնշումը, կարող է հանգեցնել խրոնիկ հիպերտոնիայի: Այդ հիվանդություններով Դուք մեխանիկորեն հայտնվում եք ռիսկի խմբում:

4. Ճարպակալություն

Եթե մարդու մոտ ավելորդ քաշ կա, ապա սիրտը ստիպված է ավելի ծանրաբեռնված աշխատել: Անոթները կարող են չհաղթահարել այդպիսի ծանրաբեռնվածությունը և դա կհանգեցնի ճնշման բարձրացման:

5. Հիպոդինամիա

Նստակյաց ապրելակերպը ստիպում է անոթներին ծուլանալ, իսկ ուղեղի բջիջներին տառապել թթվածնի պակասից:

6. Շաքարախտ

Շաքարախտի ժամանակ գլյուկոզայի բարձր աստիճանը բերում է նրան, որ ճարպային նստվածքներն արյունատար անոթների մեջ մեծանում են: Որքան մեծ են ճարպային նստվածքներն, այնքան ավելի մեծ է ինսուլտի հավանականությունը:

7. Հիպեր—խոլեստերինեմիա

«Վատ» խոլեստերինի բարձր աստիճանն արյան մեջ հանգեցնում է ատերոսկլերոզի զարգացմանը: Դա կարող է տրոմբներ առաջացնել, նեղացնել անոթները և հանգեցնել ինսուլտի:

8 քայլ ինսուլտի կանխարգելման համար

1. Վերահսկեք զարկերակային ճնշումը (40 անց մարդկանց համար այդ գործողությունը պետք է ամենօրյա դառնա): Փորձեք պահել ճնշումը 140/90 կամ ավելի ցածր ցուցանիշների վրա:
2. Անտիագրեգանտներ օգտագործեք: Դրանք դեղահաբեր են, որոնք նոսրացնում են արյունը (միայն այն դեպքում, եթե Ձեզ նշանակել է բժիշկը):
3. Տարին մեկ ուղեղը սնուցող վզի անոթների ուլտրաձայնային հետազոտություն և էլեկտրասրտագրություն կատարեք:
4. Վերահսկեք շաքարի և խոլեստիրինի աստիճանը արյան մեջ (գլյուկոմետրի կամ թեստ-գծերի միջոցով, որոնք կարելի է գտնել դեղատներում):
5. Պարբերաբար սպորտով զբաղվեք կամ որքան հնարավոր է, շատ ոտքով զբոսնեք (օրական 3000 քայլը բավական է):
6. Դադարեք ծխել:
7. Մի չարաշահեք ալկոհոլը:
8. Ժամանակին լրացրեք օրգանիզմում հեղուկի պակասը: Կարելի է խմել կա՛մ ջուր, կա՛մ ոչ շատ քաղցր հյութ: Հանքային ջուրը հեղուկը օրգանիզմում է պահում և նպաստում է ճնշման բարձրացմանը:

• Շնչառական համակարգ:

Շնչառությունը գործընթացների համալիր է, որն ապահովում է օրգանիզմի կողմից թթվածնի յուրացումը, նրա օգտագործումը օրգանական նյութերի օքսիդացման համար և նյութափոխանակության արգասիք ածխաթթու գազի հեռացումը:

• Կառուցվածքը:

Շնչառական համակարգը կազմված է օդատար ուղիներից (քթի խոռոչ, քթըմպան, կոկորդ, շնչափող և բրոնխներ) և գազափոխանակության օրգաններից` թոքերից:

Քթի խոռոչը ոսկրաաճառային միջնորմով բաժանվում է երկու խոռոչների: Յուրաքանչյուր խոռոչ ունի ոլորապտույտ անցուղիներ, որոնք մեծացնում են նրա ներքին մակերեսը: Այդ ամբողջ մակերեսը պատված է լորձաթաղանթով, որը կազմված է թարթիչավոր էպիթելային հյուսվածքից: Թարթիչների թարթման, շարժման օգնությամբ քթի խոռոչից հեռացվում է լորձը՝ նրան կպած մանրէների և փոշու հետ միասին: Քթի խոռոչում ներշնչված օդը, շփվելով լորձաթաղանթի արյունատար անոթների հետ, տաքանում է՝ հասնելով մարմնի ջերմաստիճանին, իսկ լորձի միջոցով խոնավանում է (մինչև 95% խոնավություն):

Այսպիսով` քթի խոռոչով անցնելիս օդը փոշեզերծվում, մանրէազերծվում, տաքանում և խոնավանում է:

Բերանի խոռոչի մակերեսը անհամեմատ փոքր է: Այդ պատճառով բերանով շնչելիս օդը չի ենթարկվում վերոհիշյալ փոփոխություններին, որի հետևանքով հաճախ առաջանում են օդատար ուղիների բորբոքումներ: 

Քթի խոռոչի վերին մասում գտնվում են հոտառական ընկալիչներ, որի շնորհիվ քիթը համարվում է նաև հոտառական օրգան: Քթի խոռոչից օդը անցնում է քթըմպան, որն ըմպանի վերին մասն է, ապա մտնում է կոկորդ: 

Կոկորդ

Կոկորդը գտնվում է պարանոցի վերին մասում: Այն մի քանի աճառներով, կապաններով, ջլերով և մկաններով միմյանց միացած խոռոչ է: Աճառներից ամենամեծը՝ վահանաճառը, շոշափվում է պարանոցի վրա առջևից: Այն արտաքինից պաշտպանում է կոկորդը: Կոկորդի մուտքը վերևից փակվում է մակկոկորդի աճառով, որը կլլման պահին խոչընդոտում է սննդագնդիկի թափանցումը շնչափող: Հակառակ դեպքում սննդանյութի անցումը շնչափող շնչահեղձության և մահվան պատճառ կարող է դառնալ:

Կոկորդի խոռոչը պատված է լորձաթաղանթով, որը վնասազերծում է օդի հետ այստեղ հասած մանրէները, փոշին և շարունակում է տաքացնել ու խոնավացնել օդը:

Կոկորդը նաև ձայնային օրգան է: Այդ խոռոչի ամենանեղ տեղում ձգվում են ձայնալարերը, որոնց միջև գտնվում է ձայնախորշը: Ձայնախորշը եռանկյունաձև է: Այն խոսելու պահին նեղանում է, և ձայնալարերը միմյանց են մոտենում: Ձայնը ձևավորվում է արտաշնչվող օդի միջոցով ձայնալարերի տատանման արդյունքում: Որքան մեծ է ձայնալարերի տատանման հաճախականությունը, այնքան բարձր է ձայնը:

Ձայնի և հոդաբաշխ խոսքի ձևավորման վրա ազդում է նաև լեզվի, շրթունքների, ստորին ծնոտի դիրքը, քթի և բերանի խոռոչների ձևը և այլն: Այդ է պատճառը, որ շնչառական ուղիների հիվանդությունների ժամանակ (անգինա և այլն) փոխվում է ձայնի որակը:

Շնչափողը անմիջապես կոկորդի շարունակությունն է: Այն 10−15սմ երկարությամբ խողովակավոր օրգան է: Կազմված է 16−20 աճառային կիսաօղակներից, որոնց շնորհիվ պարանոցի շարժումների դեպքում շնչափողի լուսածերպը մնում է բաց վիճակում, և օդն անարգել անցնում է շնչառական ուղիներ: Շնչափողի հետին պատը հպվում է կերակրափողին, և աճառի բացակայության շնորհիվ չի խանգարվում սննդագնդիկի տեղաշարժը: Շնչափողը ստորին մասում վեր է ածվում երկու գլխավոր՝ աջ և ձախ բրոնխների:

Բրոնխները կառուցվածքով նման են շնչափողին: Նրանք երկու խոշոր խողովակներ են, որոնք մտնում են թոքեր և այնտեղ ճյուղավորվելով առաջացնում են բրոնխածառ: Խոշոր բրոնխները վեր են ածվում մանր բրոնխների, սրանք էլ` մանրագույն բրոնխների, որոնք ավարտվում են օդով լցված թոքաբշտերով: Թոքաբշտերի պատերը կազմված են միաշերտ հարթ էպիթելից, բարակ առաձգական թելերից և պատված են արյան մազանոթների խիտ ցանցով: 

Յուրաքանչյուր թոքում հաշվվում է մինչև 400 մլն թոքաբուշտ, որոնց ընդհանուր մակերեսը 100−150 մ² է:

• Շնչառության նշանակությունը

Բոլոր կենդանի օրգանիզմները, նաև մարդը, նյութափոխանակության իրականացման համար մշտապես թթվածնի կարիք են զգում: Թթվածինը օրգանիզմ է մտնում շնչառության միջոցով:

Գործնական աշխատանք

24․Տրված խմբերի գոյականները հոգնակի դարձրո՛ւ և բացատրի՛ր օրինաչափությունը:

Ա. Ուժ, տարր, ծով, նավ, կույտ, բերդ, շենք:

Ուժեր, տարրեր, ծովեր, նավեր, կույտեր, բերդեր, շենքեր։

Բ. ճանապարհ, գաղտնիք, հրաշք, մեքենա, շրջան, շինություն, նավահանգիստ:

Ճանապարհներ, գաղտնիքներ, հրաշքներ, մեքենաներ, շրջաններ, շինություններ, նավահանգիստներ:

Գ. Գառ, դուռ, մատ, մուկ, թոռ, ձուկ, լեռ, բեռ:

Գառներ, դռներ, մատներ, մկներ, թոռներ, ձկներ, լեռներ, բեռներ։

Դ. Աստղ, արկղ, վագր, անգղ, սանր:

Աստղեր, արկղեր, վագրեր, անգղներ, սանրեր։

Ե. Ծովածոց, սուզանավ, դաշտավայր, շնագայլ, հեռագիր, լրագիր:

Ծովածոցեր, սուզանավեր, դաշտավայրեր, շնգայլեր, հեռագրեր, լրագրեր:

Զ. Քարտաշ, գրագիր, լեռնագործ, բեռնակիր:

Քարտաշեր, գրագրեր, լեռնագործեր, բեռնակիրներ:

Է. Մարդ, կին:

Մարդիկ, կանայք:

25․Փակագծում տրված բաոերը հոգնակի՛ դարձրու և համապատասխան ձևով գրի՛ր կետերի փոխարեն:

Մրցող լաստանավերը մաքուր էին ու զարդարված գույնզգույն լաթերով:
Հարթավայրերը գարնան հորդացումների ժամանակ գետերը կարող են հակառակ ուղղությամբ հոսել:
Օդերևութաբանները զգուշացնում են քաղաքին սպառնացող նոր ցիկլոնի մասին:
Գետում ջրի մակարդակը բարձրացել էր սառցադաշտերի պատճառով:
Ջրի հոսանքը դանդաղեցնում են հատակին լցված քարակույտերը:
Աշխարհի գեղեցիկ ջրվեժներից մեկը` Վիկտորիան, անցյալ դարում է հայտնագործվել եվրոպացիների կողմից:
Շատ ծովախորշեր վերածվել են ցամաքի:

26․Բառակապակցությունն անվանել մեկ բառով:

Օր․՝ յոթ գլխով- յոթգլխանի,․․․

ստրուկի մտքով-ստրկամիտ

լի և առատ-լիառատ

կյանքի հյութ-կենսահյութ

ցավից լլկված-ցավալլուկ

Մոլոր մտքով-մոլորամիտ

Սուր ընթացող-սրընթաց

Խելքը կորցրած-խելակորույս

Նոր հայտնված-նորահայտ

Մենակ ապրող-մենակյաց

Խիստ բարքով-խստաբարո

Երկար ապրող-երկարակյաց

Նոր եկած-նորեկ

Աչքին հաճելի-ակնահաճո

27․Տրված բարդ բառերի առաջին բաղադրիչները փոխելով՝ ստանալ նոր բառեր:
Բարձրագագաթ —ցածրագագաթ
քաղցրաձայն —բարձրաձայն
վսեմաշուք-վեհաշուք
տիրակալ-գործակալ
վճռաբեկ-սրտաբեկ
սառնաղբյուր-կաթնաղբյուր
վարկանիշ-ցուցանիշ
դալկադեմ-սիրունադեմ
ցատկահարթակ-բեմահարթակ
հոռետես-լավատես

28․Փակագծերում տրվածներից ընտրեք ճիշտ տարբերակը:
Նվագել (ջութակի վրա, ջութակ), կռվել (թշնամու դեմ, հետ), վերաբերել (հարցին, հարցի մասին), վատ վերաբերվել (ընկերոջը, ընկերոջ հետ), անհանգստանալ (կատարվածով, կատարվածից), մասնակցել (մրցույթին, մրցույթում), հաղթել (մրցույթում, մրցույթին), կասկածել (ընկերոջը, ընկերոջ վրա), համաձայն լինել (առաջարկին, առաջարկի հետ):

29․Ավելորդ բառերը գտի՛ր և նախադասություններն ուղղի՛ր:

Հավանաբար հաջողությամբ կպսակվի նախարարի այս նոր ձեռնարկը երևի:
Հավանաբար հաջողությամբ կպսակվի նախարարի այս նոր ձեռնարկը :

Սրա հիման վրա կկառուցվի տան հիմքը:
Սրա հիման վրա կկառուցվի տունը:

Մի հատ լուրջ հակաճառություն ունեմ:
Մի լուրջ հակաճառություն ունեմ:

Պատմությունս վերաբերում է հենց քո ընկերոջ մասին:
Պատմությունս վերաբերում է հենց քո ընկերոջ:

Ի՞նչ բան է հրաբուխը:
Ի՞նչ է հրաբուխը:

Ի՞նչ բան են մթնոլորտային ճակատները:
Ի՞նչ են մթնոլորտային ճակատները:

Հեռախոսը դա շքեղություն չէ:
Հեռախոսը շքեղություն չէ:

Դու անպայման մեծ հաջողության կհասնես երևի:

Դու անպայման մեծ հաջողության կհասնես:

30․ Տեքստը վերականգնի՛ր ` նախադասությունները վերադասավորելով:

Լուսնի հետ կապված առեղծվածները բազմաթիվ են: Այնտեղ կյանքի համար բարենպաստ պայմաններ կարող են լինել: Դեռես 60-ական թվականների սկգբին աստղագետ Կ. Սագանը հայտնեց, որ Լուսնի մակերևույթին հսկայական  քարայրներ կան: Այդ քարայրներից ամենամեծը ենթադրաբար հարյուր խորանարդ մետր տարածություն է գրավում: Ռուս տիեզերագնացներն այդ մասին երբեք չեն նշում, և պարզ չէ` չե՞ն տեսել, թե՞ պարզապես «դրա մասին չի կարելի խոսել»: Ինչ վերաբերում է ամերիկացիներին, մամուլն այնքան է գրել, որ դժվար է որոշել, թե ո՛րն է ճշմարտությունը: Եթե Երկրին մոտեցած կամ Երկրի վրա իջած «թոչող ափսեները» հազարավոր մարդիկ տեսնում են, Լուսնի վրա իջած ՉԹՕ-ների մասին միայն աստղանավորդներն ու տիեզերագնացները կարող են վկայել:

Իրան(Իրանի Իսլամական Հանրապետություն)

Դասի հղումը 

1. Քարտեզի վրա նշել Իրանի հարևան պետությունները և ափերը ողողող ջրային ավազանները:

2. Բնութագրեք Իրանի աշխարհագրական դիրքը:

Իրանի աշխարհագրական դիրքն ամենից առաջ որոշվում է իր ընդարձակ տարածքով, որը ձգվում է Կասպից ծովից մինչև Պարսից և Օմանի ծոցերը և Թուրքիայի ու Իրաքի սահմաններից մինչև Աֆղանստան ու Պակիստան: Իրանն ընկած է Ասիա աշխարհամասի հարավարևմտյան մասում և զբաղեցնում է Իրանական բարձրավանդակի ընդարձակ տարածքի 2/3 մասը՝ Միջագետքից մինչև Կոպետ-Դաղի կատարները տարածվելով մոտ 1400 կմ, և Արաքսից մինչև Պակիստանի սահմանակից Բելուջիստան՝ մոտ 2250 կմ։Քաղաքաաշխարհագրական դիրքի առանձնահատկությունը ՆԱՏՕ – ի անդամ Թուրքիային սահմանակից և արաբական աշխարհին մոտ լինելն է:

3. Ի՞նչ դեր ունի Իրանը հվ-արմ Ասիայում:

Իրանը թողարկում է պարարտանյութեր, պլաստմասաներ, ռետինատեխնիկական ապրանքներ, ներկեր, լաքեր, լվացող նյութեր։ Իրանական ձեռագործ գորգերը մեծ պահանջարկ ունեն միջազգային շուկայում։ Իրանը արտահանում է նաև ավտոմոբիլներ, տրակտորներ, էլեկտրատեխնիկական և էլեկրոնային մեքենաներ։

4. Որո՞նք են Իրանի զարգացման նախադրյալները:

Իրանը ունի բնական հանածոների մեծ պաշարներ` նավթ, գազ, գունավոր մետաղներ երկաթ, պղինձ,կապար, ցինկ, քրոմ, մոլիբդեն ունի շինանյութի մեծ պաշարներ, քարածուխ, ուրան և այլն այս ամենի շնորհիվ է,  որ Իրանը գնալով զարգանում է: Տնտեսության առաջատար ճյուղը արդյունաբերությունն է: Իրանի արագ զարգացող ճյուղերից է մեքենաշինությունը: Արագ է զարգանում նաև քիմիական արդյունաբերությունը, որին նպաստել է հարուստ հումքի առկայությունը: Թեթև արդյունաբերության հնագույն, ամենատարածված և եկամտաբեր ճյուղը գորգագործությունն է: Գյուղատնտեսության առաջատար ճյուղը բուսաբուծությունն է: Իրանը այգեգործության երկիր է:

Լիվինգսթոն Լարնեդ. «Հոր զղջումը»

«Բոլոր մեծահասակները առաջ երեխա են եղել, միայն թե նրանցից քչերն են այդ բանը հիշում»: Էքզյուպերի

Լսի՛ր, տղա՛ս: Ես արտասանում եմ այս բառերը, երբ դու քնած ես. քո փոքրիկ ձեռքը դրված է այտիդ տակ, իսկ շիկահեր գանգուր մազերդ կպել են խոնավ ճակատիդ: Ես ծածուկ մտա քո սենյակ: Մի քանի րոպե առաջ, երբ նստած էի գրադարանում և լրագիր էի կարդում , ինձ վրա թափվեց զղջման ծանր ալիքը: Ես եկել եմ քո մահճակալի մոտ՝ գիտակցելով իմ մեղքը:
Ահա թե ինչի մասին էի մտածում, տղա՛ս. ես քո գլխին թափեցի իմ վատ տրամադրությունը:
Ես քեզ կոպտեցի, երբ դպրոց գնալու համար հագնվում էիր, քանի որ դու միայն թաց սրբիչը դեմքիդ քսեցիր: Ես քեզ նկատողություն արեցի կոշիկներդ չմաքրելու համար: Բարկացա, գոռացի քեզ վրա, երբ հագուստներիցդ մեկը հատակին նետեցիր:
Նախաճաշի ժամանակ նույնպես քեզ կշտամբեցի: Դու շրջեցիր թեյի բաժակը: Չափազանց հաստ շերտով կարագ քսեցիր հացին: Իսկ հետո, երբ գնացիր խաղալու, իսկ ես շտապում էի հասնել գնացքին, դու շրջվեցիր, ինձ ձեռքով արեցիր և բացականչեցիր. «Ցտեսությո՜ւն, հայրիկ», իսկ ես հոնքերս կիտեցի և պատասխանեցի. «Ուսերդ ուղղի՛ր»:
Այնուհետև օրվա վերջում ամեն ինչ նորից սկսվեց: Տուն վերադառնալիս նկատեցի քեզ, երբ ծունկի իջած գնդիկներով խաղ էիր անում: Քո գուլպաների վրա անցքեր կային: Ես քեզ նվաստացրի ընկերներիդ մոտ՝ ստիպելով տուն գնալ իմ առջևից: Գուլպաները թանկ արժեն, այ, եթե դու ստիպված լինեիր դրանք գնել սեփական դրամով, ապա ավելի կոկիկ կլինեիր: Դու միայն պատկերացրու տղա՛ս, որ դա ասել է քո հայրը…
Հիշո՞ւմ ես, թե դրանից հետո ինչպես մտար գրադարան, որտեղ ես կարդում էի՝ երկչոտ, տխուր: Երբ ես լրագրի վրայից թեթևակի քեզ նայեցի՝ գրգռված, որ ինձ խանգարել են, դու անվճռական կանգ առար դռան մոտ: «Ի՞նչ ես ուզում»,-կոպիտ հարցրի ես:
Դու ոչինչ չպատասխանեցիր, բայց կտրուկ նետվեցիր դեպի ինձ, վզովս ընկար և համբուրեցիր: Քո ձեռքերը սեղմում էին ինձ սիրով, որն Աստված դրել է քո սրտի մեջ և որը չվերացավ նույնիսկ իմ արհամարհական վերաբերմունքից: Այսպես ուրեմն, տղա՛ս, դրանից անմիջապես հետո լրագիրը սահեց իմ ձեռքերից, և ինձ համակեց ահավոր, նողկալի սարսափը: Ի՞նչ է արել ինձ սովորությունը: Կշտամբելու, նախատելու սովորությունը. Ահա իմ պարգևը քեզ այն բանի համար, որ դու փոքրիկ ես: Բայց չէ՞ որ չի կարելի ասել, որ ես քեզ չէի սիրում, ամբողջ բանն այն է, որ ես չափազանց շատ բան էի սպասում քո պատանեկությունից և չափում էի քեզ իմ սեփական տարիների չափանիշով:
Իսկ քո բնավորության մեջ այնքա՜ն առողջ, հրաշալի և անկեղծ բաներ կան: Քո փոքրիկ սիրտը նույնքան մեծ է, որքան արշալույսը հեռավոր բլուրների վրա: Դա արտահայտվեց քո բնազդական պոռթկման մեջ, երբ դու նետվեցիր ինձ համբուրելու՝ մինչև քնելու գնալդ: Այսօր ոչ մի բան այլևս նշանակություն չունի, տղա՛ս: Ես եկել եմ քո մահճակալի մոտ մթության մեջ և ամոթահար ծունկի եմ իջել քո առջև:
Սա չնչին քավություն է: Ես գիտեմ, որ դու դրանք չես հասկանա, եթե քեզ ասեմ այդ ամենը, երբ դու արթնանաս: Սակայն վաղը ես իսկական հայր կլինեմ: Ես կդառնամ քո ընկերը, կտառապեմ, երբ դու տառապես և կծիծաղեմ, երբ դու ծիծաղես: Ես կկծեմ լեզուս, երբ նրանից պատրաստ կլինի դուրս թռչելու որևէ գրգռված բառ: Ես շարունակ կկրկնեմ, որպես կախարդանքի խոսք՝ «Չէ որ նա ընդամենը երեխա է, փոքրիկ տղա»:
Վախենում եմ, որ մտովի քո մեջ հասուն տղամարդու եմ տեսել: Բայց հիմա, երբ տեսնում եմ քեզ, տղա՛ս, հոգնած կուչ եկած քո մահճակալում, ես հասկանում եմ, որ դու դեռ երեխա ես: Դեռ երեկ դու մորդ ձեռքերին էիր՝ գլուխդ դրած նրա ուսին: Ես չափազանց շատ բան էի պահանջում, չափազանց շատ…

Հարցեր և առաջադրանքներ

1. Անծանոթ բառերը բառարանի օգնությամբ բացատրի՛ր:

2. Գրի՛ր պարգև, արշալույս,նվաստացնել, երկչոտ, խոնավ, ծածուկ, տառապել բառերի հոմանիշները:

Պարգև-նվեր
Արշալույս-արևածագ, լուսածագ, լուսաբաց
Նվաստացնել-ստորացնել
Երկչոտ-վախկոտ
Խոնավ-թաց
Ծածուկ-գաղտնի, թաքուն
Տառապել-տանջվել, չարչարվել

3. Գտի՛ր հոր զղջումն արտահայտող տողերը, գրի՛ր կարծիքդ:

Ես քեզ կոպտեցի, երբ դպրոց գնալու համար հագնվում էիր, քանի որ դու միայն թաց սրբիչը դեմքիդ քսեցիր: Ես քեզ նկատողություն արեցի կոշիկներդ չմաքրելու համար: Բարկացա, գոռացի քեզ վրա, երբ հագուստներիցդ մեկը հատակին նետեցիր:
Նախաճաշի ժամանակ նույնպես քեզ կշտամբեցի: Դու շրջեցիր թեյի բաժակը: Չափազանց հաստ շերտով կարագ քսեցիր հացին: Իսկ հետո, երբ գնացիր խաղալու, իսկ ես շտապում էի հասնել գնացքին, դու շրջվեցիր, ինձ ձեռքով արեցիր և բացականչեցիր. «Ցտեսությո՜ւն, հայրիկ», իսկ ես հոնքերս կիտեցի և պատասխանեցի. «Ուսերդ ուղղի՛ր»:
Այնուհետև օրվա վերջում ամեն ինչ նորից սկսվեց: Տուն վերադառնալիս նկատեցի քեզ, երբ ծունկի իջած գնդիկներով խաղ էիր անում: Քո գուլպաների վրա անցքեր կային: Ես քեզ նվաստացրի ընկերներիդ մոտ՝ ստիպելով տուն գնալ իմ առջևից: Գուլպաները թանկ արժեն, այ, եթե դու ստիպված լինեիր դրանք գնել սեփական դրամով, ապա ավելի կոկիկ կլինեիր: Դու միայն պատկերացրու տղա՛ս, որ դա ասել է քո հայրը…
Հիշո՞ւմ ես, թե դրանից հետո ինչպես մտար գրադարան, որտեղ ես կարդում էի՝ երկչոտ, տխուր: Երբ ես լրագրի վրայից թեթևակի քեզ նայեցի՝ գրգռված, որ ինձ խանգարել են, դու անվճռական կանգ առար դռան մոտ: «Ի՞նչ ես ուզում»,-կոպիտ հարցրի ես:
Դու ոչինչ չպատասխանեցիր, բայց կտրուկ նետվեցիր դեպի ինձ, վզովս ընկար և համբուրեցիր: Քո ձեռքերը սեղմում էին ինձ սիրով, որն Աստված դրել է քո սրտի մեջ և որը չվերացավ նույնիսկ իմ արհամարհական վերաբերմունքից: Այսպես ուրեմն, տղա՛ս, դրանից անմիջապես հետո լրագիրը սահեց իմ ձեռքերից, և ինձ համակեց ահավոր, նողկալի սարսափը: Ի՞նչ է արել ինձ սովորությունը: Կշտամբելու, նախատելու սովորությունը. Ահա իմ պարգևը քեզ այն բանի համար, որ դու փոքրիկ ես: Բայց չէ՞ որ չի կարելի ասել, որ ես քեզ չէի սիրում, ամբողջ բանն այն է, որ ես չափազանց շատ բան էի սպասում քո պատանեկությունից և չափում էի քեզ իմ սեփական տարիների չափանիշով:
Իսկ քո բնավորության մեջ այնքա՜ն առողջ, հրաշալի և անկեղծ բաներ կան: Քո փոքրիկ սիրտը նույնքան մեծ է, որքան արշալույսը հեռավոր բլուրների վրա: Դա արտահայտվեց քո բնազդական պոռթկման մեջ, երբ դու նետվեցիր ինձ համբուրելու՝ մինչև քնելու գնալդ: Այսօր ոչ մի բան այլևս նշանակություն չունի, տղա՛ս: Ես եկել եմ քո մահճակալի մոտ մթության մեջ և ամոթահար ծունկի եմ իջել քո առջև:

4. Պատահե՞լ է, որ  սրտնեղել ես մեծերի դիտողություններից և նեղացել նրանցից:

Այո, փոքր ժամանակ շատ էի նեղանում նրանցից, բայց հիմա հասկանում եմ որ այդ ամենը ինձ համար էին անում, որ ճիշտ դաստիարակություն ստանամ:

5. Ի՞նչ ես կարծում, հե՞շտ է հայր կամ մայր լինելը: Քննարկի՛ր ծնողներիդ հետ, հարցրո՛ւ, թե նրանք քեզնից ի՛նչ են սպասում:

Կարծում եմ ոչ, քանի որ պետք է երեխային ճիշտ դաստիարակես, ճիշտ խորհուրդներ տաս:

Շնչառական համակարգ: Կառուցվածքը

1. Շնչառական համակարգ:
2. Կառուցվածքը:

Շնչառության նշանակությունը

Լրացուցիչ աշխատանք:

Նյութերը նայել, փորձել հասկանալ, 4-5րոպե տևողությամբ  նյութերը թարգմանել և պատրաստել տեսադասեր, տեղադրել բլոգներում, հղումները ինձ: Հարցերի դեպքում անպայման գրեք։

Պատասխանել հարցերին․

1. Ինչո՞ւ պետք է քթով շնչել:
Քթի խոռոչով անցնելիս օդը փոշեզերծվում, մանրէազերծվում, տաքանում և խոնավանում է: Բերանի խոռոչի մակերեսը ավելի փոքր է: Այդ պատճառով բերանով շնչելիս օդը չի մանրէազերծվում, փոշեզերծվում, տաքանում և խոնավանում, որի հետևանքով առաջանում են օդատար ուղիների բորբոքումներ:

2. Ինչո՞ւ ջրի ﬔջ ընկած թոքի կտորը չի ընկղմվում:
Քանի որ թոքի կշիռը ավելի քիչ է քան ջրինը:

3. Ինչո՞ւ երեխան, ով այս կամ այն պատճառով դժվարանում է քթով շնչել,
հաճախ է հիվանդանում մրսածության հիվանդություններով:

Թթվածինն օքսիդացնելով սնունդն ու հեղուկը, այն վեր է ածում էներգիայի, ստիպում աշխատել մեր մկաններին, վերանորոգում է մեր բջիջները, սնուցում ուղեղն ու հանգստացնում նյարդերը։ Շնչառության միջոցով մեր օրգանիզմը մաքրվում է մահացած բջիջներից ու տոքսիններից։

ՋԵՐՄԱՅԻՆ ԵՐԵՎՈՒՅԹՆԵՐ; ԳԼՈՒԽ IV

ՄԵխանիկայի ուսումնասիրության ժամանակ մեզ հետաքրքրում էր մարմինների շարժումը։ Այժմ կքննարկենք երևույթներ, որոնք կապված են դադարի վիճակում գտնվող մարմինների հատկությունների հետ։ Մենք ուսումնասիրելու ենք օդի տաքանալու և սառչելու, սառույցի, մետաղների հալվելու, ջրի եռալու և նման այլ երևույթներ, որոնք կոչվում են ջերմային երևույթներ։

—————————————————————————————————————

Թեմա՝ Նյութի կառուցվածքը.

§32. Ֆիզիկական մարմին և նյութ: Նյութի կառուցվածքը:

§33. Ատոմներ և մոլեկուլներ:

§34. Մոլեկուլների շարժումը: Դիֆուզիա:

1.Թվարկել ձեր շրջապատի մի քանի առարկաներ և նշել թե ինչ նյութերից է այն պատրաստված:

Սեղան, աթոռ, ակնոց, ժամացույց:

2.Ինչի՞ց են բաղկացած ֆիզիկական մարմնները:

Ֆիզիկական մարմինները չաղկացած են նյութից, մոլեկուլներից, ատոմներից:

3.Ինչպիսի՞ կառուցվածք ունի նյութը:

Նյութը հոծ է, այն բաղկացած է առանձին մասնիկներից:

4.Ինչպե՞ս են անվանում նյութի մասնիկները:

Այդ մասնիկները հույն գիտնական Դեմոկրիտեսն անվանել է ատոմներ:

5.Ո՞ր նյութն են անվանում տարր: Քանի՞ քիմիական տարր է հայտնի այսօր: Քանի՞ քիմիական տարր կա բնության մեջ։

Առայժմ հայտնի է 118 տարրեր, որոնցից 90-ը հանդիպում են բնության մեջ:

6.Ի՞նչ է մոլեկուլը:

Ատոմները միավորվելով ստեղծում են կայուն բաղադրությամբ նոր մասնիկներ՝ բաղկացած երկու կամ ավելի մասնիներից:

7. Ի՞նչ մոլեկուլներ են ձեզ հայտնի:

Օրինակ՝ H_2,O₂, H₂O, CO₂:

8.Ո՞ր մասնիկն է օժտված նյութի բոլոր հատկություններով:

Մոլեկուլը նյութի այն փոքրագույն մասնիկն է, որն օժտված է նյութի քիմիական հատկություններով:

9. Քանի՞ անգամ է ատոմը փոքր խնձորից: Հաշվեք 1 լ ծավալով ջրի մոլեկուլների թիվը:

Գրեթե հարյուր միլիոն անգամ փոքր է մոլեկուլը խնձորից:

10. Թվարկեք նյութի մասնիկների շարժումը հաստատող երևույթներ:

Նյութի մասնիկների շարժումը հաստատող երևույթներ են օծանելիքի բուրմունքի տարածվել սենյակով, ներկի կաթիլի տարածվելը ջրում, սենյակի օդի տաքացումը ջեռուցչից, ծխի տարածվելը օդում, շաքարի հալվելը ջրում։

11. Ինչպե՞ս է բացատրվում օծանելիքի բուրմունքի տարածումը սենյակում:

Սրվակը բացելիս օծանելիքի մոլեկուլները դուրս են գալիս սրվակից և բախվում սենյակի օդի մոլեկուլներին:

12. Ի՞նչ է դիֆուզիան:

Նյութերի ինքնաբերական խառնման երևույթը կոչվում է դիֆուզիա:

13. Նկարագրեք ջրի և պղնձարջասպի ջրային լուծույթի միջև դիֆուզիայի փորձի ընթացքը:

Պղնձարջասպի մոլեկուլները թափանցում են ջրի սյան ստորին շերտ, իսկ ջրի մոլեկուլները՝ պղնձարջասպի լուծույթի վերին շերտ: Ժամանակի ընթացքում ավելի շատ մոլեկուլներ են գնում դեպի մյուս հեղուկը քան վերադառնում են վերջում տեղի է ունենում ջրի և պղնձարջասպի լուծույթի ինքնաբերական խառնում, այսինքն դիֆուզիա:

14. Ինչպե՞ս է ընթանում դիֆուզիան գազերում:

Գազերում դիֆուզիան ընթանում է շատ ավելի արագ, քան հեղուկներում։

15. Ինչպե՞ս է ընթանում դիֆուզիան հեղուկներում և պինդ մարմիններում:

Դիֆուզիան ընթանում է պինդ մարմիններում շատ ավելի դանդաղ քան հեղուկներում։

16. Ինչպե՞ս է ջերմաստիճանի փոփոխությունն ազդում դիֆուզիայի արագության վրա:

Ջերմաստիճանը բարձրացնելիս դիֆուզիայի երևույթն ընթանում է ավելի արագ։

17. Թվարկեք դիֆուզիայի երևույթի օրինակներ բնության մեջ և կենցաղում:

Կենցաղում հոտերի տարածում, բանջարեղենը թթվեցնելու ժամանակ աղի լուծույթի ներծծումը բանջարեղենի մեջ, մարդու օրգանիզմում սննդանյութերի և թթվածնի ներծծումը արյան մեջ։ Իսկ բնության մեջ ծաղիկների բուրմունքի տարածվելը, ջրի ներծծումը հողի մեջ, ջրային գոլորշիների շարջվելն օդի հետ։