Կարդա’ ,,Փորձություն,, գործը, կատարի’ր առաջադրանքները։
Փորձություն (hնդկական հեքիաթ)
Դհավալմուքհը երկու ընկեր ուներ, որոնց անչափ սիրում էր և ամեն օր այցելում նրանց։ Առաջին ընկերը շատ հարուստ էր։ Ամեն անգամ, երթ Դհավալմուքհը այցելում էր նրան, նստում էին համեղ խորտիկներով ու քաղցրավենիքով ծանրաբեռնված ճոխ սեղանի շուրջ և ուրախ զրուցում։ Երկրորդ ընկերը աղքատ էր։ Նա շատ բան չուներ հյուրասիրելու, բայց միշտ ուրախությամբ էր ընդունում Դհավալմուքհին և նրա հետ կիսում իր վշտերն ու ուրախությունները։
Ընկերների հետ ունեցած այդ մտերմությունը վերջապես շարժեց Դհավալմուքհի կնոջ հետաքրքրությունը։ Նա շատ էր ցանկանում իմանալ, թե ովքեր են նրանք, և խնդրեց ամուսնուն՝ ծանոթացնել նրանց հետ։
Եվ ահա մի օր Դհավալմուքհը կնոջն իր հետ տարավ ընկերների մոտ։
— Օ՜, բարով, բարով եկաք,— ողջունեց նրանց աոաջին ընկերը։— Համեցեք, խնդրեմ։ եվ հյուրասիրեց նրանց ընտիր թեյով ու համեղ նախաճաշով։ Ընկերոջ հյուրասիրությունը մեծ տպավորություն թողեց Դհավալմուքհի կնոջ վրա։
Հաջորդ օրը նրանք այցելեցին երկրորդ ընկերոջը։ Նա գրկաբաց ընդունեց հյուրերին ու թեև ոչ խմելու, ոչ էլ ուտելու բան ուներ նրանց առաջարկելու, բայց շատ լավ ժամանակ անցկացրին։
Երբ տուն էին վերադառնում, Դհավալմուքհի կինը միայն առաջին ընկերոջն էր գովաբանում։ Բայց ամուսինն ասաց.
— Նա լավ ընկեր է, կասկած չկա, բայց մյուսն ավելի լավն է։
— Ի՞նչ, նա նույնիսկ մի բաժակ ջուր չառաջարկեց մեզ,— զարմացած ասաց կինը։
— Դրանով չեն դատում ընկերոջը,— ասաց Դհավալմուքհը։— Ինձ թվում է, որ երկրորդ ընկերոջս զգացմունքներն ավելի անկեղծ են։
— Իսկ ես էդ կարծիքին չեմ,— համառեց կինը։— Համոզված եմ, որ քո առաջին ընկերը քեզ ավելի է սիրում, քան երկրորդը։
Դհավալմուքհը որոշ ժամանակ լուռ մնաց, ապա ասաց.
— Եթե դու իրոք ուզում ես պարզել ճշմարտությունը, արի փորձենք նրանց։
Եվ նա ասաց կնոջը, թե ինչպես պետք է փորձեին նրանց։
Հաջորդ օրը, ինչպես որոշել էին, Դհավալմուքհի կինը գնաց առաջին ընկերոջ մոտ ու տխուր պատմեց, որ թագավորը շատ բարկացած է ամուսնու վրա։ Չգիտեն՝ ինչ անեն։ Ընկերը ուսերը վեր քաշեց ու ասաց.
— Շատ եմ ցավում, բայց ոչնչով օգնել չեմ կարող։ Ո՞վ կհամարձակվի թագավորին դեմ գնալ։
Կինը հուսահատ դեմք ընդունեց ու գնաց երկրորդ ընկերոջ մոտ, որը, լսելով նրան, անմիջապես վերցրեց թուրն ու վահանը և, հավատացնելով, որ ամեն ինչ կանի նրա ամուսնուն պաշտպանելու համար, գնաց պալատ։
Բայց ճանապարհին Դհավալմուքհը հանդիպեց նրան ու ասաց.
— Սիրելի ընկեր, մի՛ անհանգստանա, թագավորը ներեց ինձ։ Տուն գնանք։
Այսպիսով, Դհավալմուքհի կինը համոզվեց, որ երկրորդ ընկերն իրոք ճշմարիտ ընկեր է, որովհետև պատրաստ էր կռվելու հանուն ընկերոջ, նույնիսկ սեփական կյանքը վտանգի ենթարկելով։
Առաջադրանքներ
Ա) Հեքիաթում արտահայտված գաղափարն այն է, որ․
- ընկերոջը հյուրասիրելը կարևոր է
- միայն լավ ժամանակ անցկացնելով լավ ընկերներ չեն լինում
- ընկերոջը փորձելը լավ բան չէ
- կինը ամուսնու ամենաիմաստուն ընկերն է
- լավ ընկերը միշտ պատրաստ է օգնելու ընկերոջը
- լավ ընկեր լինել չի նշանակում իր մասին չմտածել։
Բ) Համաձայնե՛ք կամ մի՛ համաձայնեք ներկայացված մտքերի հետ՝ Ձեր պատասխանը հիմնավորելով հեքիաթից դուրս գրված համապատասխան հատվածներով և Ձեր վերլուծությամբ։
- Դհավալմուքհը նախօրոք գիտեր, որ առաջին ընկերը լավ ընկեր չէ, բայց անչափ սիրում էր նրան։
Համաձայն չեմ, քանի որ հեքիաթում ասվում է որ նա լավ ընկեր է, կասկած չկա, բայց մյուսն ավելի լավն է։
- Դհավալմուքհը ամեն օր օգտվում էր հարուստ ընկերոջ ճոխ սեղանից, իմանալով, որ նա այնքան էլ անկեղծ չէ։
Համաձայն չեմ, քանի որ Դհավալմուքհը ամեն օր չէր օգտվում հարուստ ընկերոջ ճոխ սեղանից և նա կարծում էր որ երկու ընկերն էլ անկեղծ էին բայց երկրորդը ավելի անկեղծ էր։
- Կինն ասում էր, որ աղքատ ընկերը կարող էր ինչ-որ բանով հյուրասիրել, բայց չարեց դա, և դա նշանակում է, որ այնքան էլ լավ ընկեր չէ։
Համաձայն եմ, կինը այդպես էր կարծում, բայց հեքիաթի վերջում վստահ եմ կնոջ կարծիքը փոխվեց։
- Կինը այնքան էլ չէր վստահում ամուսնու ողջամտությանը։
Համաձայն չեմ, քանի որ հեքիաթում ոչ մի տեղ այդ մասին չի ասվում։
- Դհավալմուքհը այնքան էլ անկեղծ չէր աղքատ ընկերոջ հետ․ նա նրան չասաց փորձության մասին։
Համաձայն չեմ, քանի որ Դհավալմուքհը չասեց փորձության մասին քանի որ կարծեց որ կմտածի որ ինքը աղքատ ընկերոջը չի վստահում։
2.Գործնական աշխատանք. 31-35-րդ առաջադրանքներ։
31.Տրված նախածանցներով կազմել 3-ական ածանցավոր բառ:
Ան-անմիտ, անխելք, անուշադիր
ապ-ապօրինի, ապերախտ, ապերջանիկ
բաց-բացատրագիր, բացատրանք, բացասել
գեր-գերմարդ, գերխնդիր, գերիշխող
դժ-դժգոհ, դժբախտ, դժմիտ
համ-համահունչ,համատեղ, համամիտ
հակ-հակադարձ, հակադիր, հակահունչ
ստոր-ստորգետնյա, ստորակետ, ստորադաս
չ-չբեր, չհաս, չտես
տ-տհաս,տգետ,տձև
դեր-դերանուն, դերբայ
արտ-արտանկար, արտագրել, արտատպել
փոխ-փոխանցում, փոխնախարար, փոխգնդապետ
ենթ-ենթադրել, ենթակազմ, ենթասպա
անդր-անդրշիրիմյան, անդրավարտիք, անդրադարձ
32.Տրված վերջածանցներով կազմել 3-ական ածանցավոր բառ;
ալի-զարմանալի,հասկանալալի,հրաշալի
գին-ահագին,սրտագին,չարագին
անի-երանի,ավագանի,տեսականի
ավուն-երկարավուն,կլորավուն,կարմրավուն
յալ-անցյալ,բարձյալ,մոլորյալ
ուն-փայլուն,ծաղկուն,երերուն
ելի-զարհուրերի,պաշտելի,սիրելի
ան-անատամ,անտուն,անտանելի
անակ-անակընկալ,ժամանակ,ճոճանակ
անոց-հիվանդանոց,դպրանոց,ամառանոց
ոց-հոգոց,գոգնոց,գզըրոց
ուստ-գալուստ,ելուստ,հագուստ
եստ-ուտեստ,գովեստ,պահետ
իչ-առքիչ,երգիչ,քննիչ
յուն-հնչյուն,դղրդյուն,պայթյուն
ստան-Հայասատան,Հունասատան,Ռուսաստան
վածք-գործվացք,դարձվացք,կալվացք
ույց-կառույց,անթաքույց,զեկույց
ք-նոխկանք,զըզվանք,հարգանք
33. Բառաշարքում գտնել վերջածանցավոր բառերը և ընդգծել ածանցները:
Վայրի, խոհուն, մրգատու, մականուն, փութկոտ, մուրացկան, առհավետ, արգելակ, գունեղ, ոսկեգույն, նվազագույն, բանակ, խորք, միածին, զայրույթ, դռնակ, միաբան, իշխան, հարսնացու:
34.Տրված կապակցություններում ընդգծված բառերով փոխաբերական իմաստով բառակապակցություն կազմիր:
Օրինակ՝ մաքուր սրբիչ-մաքուր հոգի
լուսավոր սենյակ- լուսավոր Մարդ
բարձր սար-բարձր մակարդակ
սև գրիչ-սև հոգի
տափակ տանիք- տափակ հումոր
սուր դանակ-սուր հումոր
ծանր իր-ծանր բնավորություն
խոր ձոր-
35. Կետերի փոխարեն գրիր ածանցներ:
Օրինակ՝ վազ.- վազք, վազորդ
արմավ-արմավենի
ուժ-ուժգին, ուժեղ
հարսն-հարսնանիք, հարսնացու
տենչ-տենչագին, տենչական
գործ-գործիք, գործարք
մետաղ-մետաղական
խռով-խռովել
փայլ-փայլել, փայլուն
վերջ-վերջին, վերջի վերջո
հոտ-հոտել
հուր-հուրան
խնձոր-խնձորենի
Ժորա Մուրադյանի բլոգ 